Bacak damar tıkanıklığı, bacakları besleyen atardamarların daralması veya tıkanması sonucu ortaya çıkan bir durumdur. Bu rahatsızlık, kalp damarları, beyin damarları ve şah damarlarındaki tıkanmalardan sonra en sık görülen damar hastalığıdır. Tıbbi terimle periferik arter hastalığı (PAH) olarak da bilinir.

Bacak Damarlarının Önemi

Atardamarlar, organları besleyen ana damarlardır. Bacak damarlarının tıkanması, bacak kaslarının yeterli kan ve oksijen almasını engeller. Yürüyüş, koşma ve yük taşıma sırasında bacakların daha fazla kan ihtiyacı vardır; bu ihtiyaç karşılanmadığında bacakta ağrı meydana gelir. Özellikle ağrı, sadece hareket sırasında hissedilir; dinlenirken azalır.

İlerlemenin Belirtileri

Tıkanıklık ilerlediğinde ayak parmaklarında, topukta uzun süre iyileşmeyen yaralar veya kangren gelişebilir. Bacak damar tıkanıklığının en sık belirtileri:

• Yürüyüş sırasında bacak ya da kalça kaslarında ağrı
• Dinlenme sırasında ağrının geçmesi
• İleri evrelerde ayakta yaralar veya kangren oluşumu

Damar Tıkanıklığının Nedenleri

Bacak damar tıkanıklığı genellikle damar sertliği (ateroskleroz) nedeniyle ortaya çıkar. Bunun dışında Buerger hastalığı ve bacak damarlarına pıhtı atılması da tıkanmaya yol açabilir.

---

Risk Faktörleri

Bacak damar tıkanıklığı şu kişilerde daha sık görülür:

• İleri yaş (50 yaş üstü daha sık, 60 yaş üstünde daha fazla)
• Sigara içenler
• Diyabet hastaları (şeker hastalığı)
• Yüksek kolesterol ve trigliserid düzeyine sahip olanlar
• Hipertansiyon hastaları
• Diyaliz hastaları

Diyabet ve Damar Tıkanıklığı

Diyabet, bacak damar tıkanıklığı için önemli bir risk faktörüdür. Şeker hastalarında bu tıkanmalar, normal bireylere göre 3-4 kat daha fazla görülür. Diyabetik hastalarda, tıkanma genellikle diz altındaki küçük damarları etkiler, bu da ayak yarası ve kangren riski oluşturur. Küçük damarların açılması ise daha zorlayıcıdır, bu nedenle diyabetik hastalarda yaraların iyileşme süreci daha uzun sürer.

---

Bacak Damar Tıkanıklığı Belirtileri

Bacak damar tıkanıklığının belirtileri şunlardır:

• Seyrek olarak hiç şikayet olmayabilir
• Yürümekle bacak veya kalça kaslarında ağrı
• İleri evrelerde ayakta yaralar veya kangren

Ağrının Özellikleri

Yürüyüş sırasında bacak baldır kaslarında ağrı hissedilir. Bu ağrı genellikle şunlara bağlıdır:

• Yavaş yürüyüşte daha az hissedilirken, hızlı yürüyüşte veya yokuş yukarı çıkarken artar.
• Ağrı, dinlendikten sonra geçer ve birkaç dakika içinde kaybolur.
• "Vitrin hastalığı" olarak adlandırılan durum, bacak ağrısının yürüyüş sırasında ortaya çıkması ve dinlenince geçmesiyle tanımlanır.

Bacak Damar Tıkanıklığı Tedavisi

Bacak damar tıkanıklığı tanısı konduktan sonra tedavi süreci başlar. Tedavi öncelikle, tıkanıklığı hızlandıran faktörlerin ortadan kaldırılması üzerine odaklanır.

Genel Önlemler

---

• Sigara Bırakma: Eğer hasta sigara içiyorsa, bırakılması zorunludur.
• Düzenli İlaç Kullanımı: Diyabet, hipertansiyon ve kalp hastalığı olanların ilaçlarını düzenli kullanmaları önemlidir.
• Egzersiz: Günde en az 30 dakika normal veya tempolu yürüyüş önerilir. Hareketsiz bir yaşam tarzı, bacak damarlarının sağlığını olumsuz etkiler.

İlaç Tedavisi

Bacak damar tıkanıklığında ilaç tedavisi, genellikle kan sulandırıcı ve dolaşımı düzenleyici ilaçlar içermektedir. Bu ilaçlar, yürüyüşü rahatlatabilir ancak damarları açmaz.

Anjiyo ve Cerrahi Tedavi

Eğer bacak damar tıkanması, ayakta şiddetli istirahat ağrısı, yara veya kangren oluşturuyorsa, damarların anjiyo veya cerrahi yöntemlerle açılması gerekebilir.

---

Anjiyo Tedavisi

Tedavi Seçenekleri

Anjiyo işlemi, bacak damar tıkanıklığının tedavisinde çeşitli yöntemlerle kullanılabilir:

1. Balon Angioplasti: Damar tıkanıklığının olduğu bölgeye bir balon yerleştirilir ve balon şişirilerek damar açılır. Bu işlem, damar içindeki plakları sıkıştırarak genişleme sağlar.
2. Stent Yerleştirilmesi: Balon angioplasti sırasında veya sonrasında, damarın açık kalmasını sağlamak için stent (metal veya polimerden yapılmış küçük bir ağ yapısı) yerleştirilebilir. Bu stent, damarın duvarına yerleştirilir ve zamanla doku ile kaynaşarak tıkanıklığı önler.
3. Aterektomi: Damar içinde biriken plakların çıkarılması amacıyla özel aletler kullanılarak yapılan bir işlemdir. Tıkanıklığın nedenine bağlı olarak seçilen bir yöntemdir.

İşlem Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler

Anjiyo işlemi sonrasında hastaların dikkat etmesi gereken bazı noktalar bulunmaktadır:

• Dinlenme: İşlemden sonra en az 4-6 saat istirahat edilmesi önerilir.
• İlaç Kullanımı: Doktor tarafından verilen ilaçların düzenli olarak kullanılması önemlidir.
• Ateş ve Enfeksiyon Belirtileri: Herhangi bir ateş veya enfeksiyon belirtisi durumunda derhal doktora başvurulmalıdır.

Anjiyo Tedavisinin Avantajları ve Dezavantajları

Avantajları

• Ameliyatsız Uygulama: Anjiyo, cerrahi müdahale gerektirmeden damar tıkanıklığını açma imkanı sunar.
• Kısa İyileşme Süresi: Hastalar, genellikle aynı gün taburcu olabilir ve kısa sürede normal aktivitelerine dönebilir.
• Minimum Risk: Modern anjiyo teknikleri, komplikasyon riskini en aza indirir.

Dezavantajları

• Tıkanıklığın Tamamen Açılmaması: Bazı durumlarda, anjiyo ile tıkanıklığın tamamen açılması mümkün olmayabilir.
• Yeniden Tıkanma Riski: Açılan damar, zamanla tekrar tıkanabilir. Bu nedenle düzenli takip ve yaşam tarzı değişiklikleri önemlidir.

Başarı Oranı

Son yıllarda gelişen teknoloji ve artan deneyim sayesinde, daha önce açılamayan birçok damar artık açılabilmektedir. Özellikle diz altındaki damar tıkanıklıkları da anjiyo ile tedavi edilebilmektedir.

Kılcal Damar Tıkanıklığı

Kılcal damar tıkanıklığı genellikle çok ince damarlar için geçerlidir ve açılması zordur. Ancak diz altındaki damar tıkanıklıkları anjiyo ile tedavi edilebilir.

Sonuç

Bacak damar tıkanıklığı, önemli bir sağlık sorunudur ve tedavi sürecinde erken müdahale büyük önem taşır. Bacaklarda oluşan ağrı, yara veya diğer belirtiler görüldüğünde bir sağlık uzmanına başvurulmalıdır. Anjiyo tedavisi, bu sorunların çözümünde etkili bir yöntemdir ve hastaların yaşam kalitesini artırmaktadır.

Bu bilgiler, uzman doktor İbadat Hasanov tarafından doğrulanmış tıbbi bilgilerle desteklenmiş olup, bireyleri bilgilendirmeyi amaçlamaktadır. Her durumda, tedavi planı size özel olarak belirlenir ve bu karar, doktorlarınız tarafından titizlikle değerlendirilir.